آیا این برداشت از آیه (وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَهَمَّ بِهَا)

صحیح است که به حضرت یوسف، نسبت گناه داده شده است؟

قرآن کریم در ماجراى داستان حضرت یوسف(علیه السلام) با تعبیر پرمعنایى سخن گفته است: (وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَهَمَّ بِهَا لَوْلاَ أَن رَّءَا بُرْهَـنَ رَبِّهِ); آن زن ]همسر عزیز مصر[ قصد او را کرد و او ]یوسف(علیه السلام)[ نیز، ـ اگر برهان پروردگار را نمى دید ـ قصد وى را مى نمود.

بنابراین، تصمیم حضرت به چیزى مشروط بود که حاصل نمى شد; یعنى عدم وجود برهان پروردگار و این امر نه تنها با مقام عصمت و تقواى ایشان منافات نداشته، بلکه توضیح و بیان مقام والاى اوست. طبق این تفسیر، از حضرت هیچ حرکتى که نشانه تصمیم بر گناه باشد سرنزده است، بلکه در دل هم تصمیم نگرفته است.

مأمون، خلیفه عباسى از امام رضا(علیه السلام)پرسید: «آیا شما نمى گویید: پیامبران معصومند؟» فرمود: «آرى» گفت: «پس تفسیر این آیه قرآن چیست؟: (وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَهَمَّ بِهَا لَوْلاَ...) امام فرمود: «همسر عزیز بر کامجویى از یوسف(علیه السلام) تصمیم گرفت و حضرت یوسف(علیه السلام) نیز اگر برهان پروردگارش را نمى دید، همچون همسر عزیز مصر تصمیم مى گرفت، ولى او معصوم بود و معصوم، هرگز قصد گناه نمى کند و به سراغ گناه هم نمى رود». مأمون ]از این پاسخ لذت برد[ و گفت: «آفرین بر تو! اى ابالحسن!»

بر اساس این روایت، تحقق شرط، یعنى ندیدن برهان رب از طرف حضرت یوسف(علیه السلام) محال است. بنابراین تحقق مشروط، یعنى تصمیم بر گناه نیز از طرف ایشان محال خواهد بود. و آن حضرت اشتباه و گناهى مرتکب نشد.